Hành thiền để thấy gì?

Quan điểm cho rằng hành thiền minh sát để thấy tất cả các pháp là khổ, cái gì cũng khổ, đâu đâu cũng khổ, Năm uẩn sắc thọ tưởng hành thức, tức tất cả các pháp là khổ và các pháp là khổ do các pháp vô thường. Đấy có phải là chân nghĩa lời Phật dạy hay không?

Giáo Pháp mà Đức Phật chứng ngộ và thuyết giảng là Tứ thánh đế không những giúp cho người nghe thấy biết như thật Khổ, Nguyên nhân Khổ mà còn giúp họ thấy biết như thật Khổ diệt và Con đường Khổ diệt. Vậy thì khi thực hành Con đường Khổ diệt là Bát chánh đạo hay nói theo cách thông thường là hành thiền, là để kinh nghiệm, để thân chứng Khổ diệt nói nôm na là để thấy Hết khổ, để thấy Không còn khổ nữa.

Vậy nói hành thiền minh sát để thấy các pháp là khổ, cái gì cũng khổ, đâu đâu cũng khổ, năm uẩn là khổ, phải sống trọn vẹn với khổ, thì chắc chắn rằng người đó còn khổ hơn Phàm phu không hành thiền. Vì sao vậy? Vì người không hành thiền họ sống với cái thấy pháp này khổ nhưng vẫn có pháp kia sướng, họ đâu thấy tất cả các pháp đều khổ. Nếu trong số họ mà có người thấy tất cả đều là khổ, đâu đâu cũng khổ, khổ bủa vây không có một chút sướng nào để thoát khỏi khổ thì người đó sẽ tự sát liền.

Hành thiền là cách nói về tu tập Bát chánh đạo là để thấy Khổ diệt, để thấy Hết khổ nhưng là HẾT KHỔ NGAY BÂY GIỜ VÀ TẠI ĐÂY chứ không phải Hết khổ ở tương lai, ở ngày mai, ở kiếp sau hay hết khổ khi đắc đạo trong tương lai. Người hành thiền đúng cách, đúng nghĩa thân chứng được Sự Thật Khổ Diệt, Khổ chấm dứt mà thuật ngữ Phật học gọi là Niết bàn.

Họ sẽ thấy mọi nỗi khổ thế gian với cái thấy không sợ khó, không sợ khổ, không sợ bệnh, không sợ chết, ngược lại với thế gian thấy mọi nỗi khổ với cái thấy bất an, cái thấy có nỗi sợ khổ, sợ khó, sợ bệnh, sợ chết. Vì sao vậy? Vì họ TỰ TIN rằng có cách thức, có phương pháp sống trong những tình cảnh đó mà không có khổ. Do đã kinh nghiệm, đã thân chứng nên cho dù tình cảnh nào, cho dù đối tượng nào họ TỰ TIN vẫn có thể sống bình an, an nhiên tự tại, sống với tâm không có khổ.

Vậy Pháp hành Bát chánh đạo nói nôm na là hành thiền để thấy Sự thật Khổ diệt, để thấy Sự thật Con đường Khổ diệt, chứ không phải để thấy các pháp là khổ, không phải để thấy các pháp khổ do vô thường.

Thiền Sư Nguyên Tuệ (4.9.2021)