Pháp trong ngữ cảnh này hay trong trường hợp này là Giáo Pháp mà Đức Thế Tôn đã chứng ngộ và thuyết giảng hay là những Kiến thức đặc biệt mà Đức Phật đã tự mình khám phá và truyền dạy.
Pháp mà Đức Phật đã chứng ngộ và thuyết giảng có 5 tính chất :
1 – Thiết thực hiện tại
2 – Đến để mà thấy
3 – Không bị chi phối bởi thời gian
4 – Có tính hướng thượng
5 – Cho người trí tự mình giác ngộ.
Vậy nói đúng pháp và nói sai pháp là nói như thế nào ?
* NÓI ĐÚNG PHÁP là pháp đó đưa đến kết quả Chấm dứt khổ ngay bây giờ và tại đây, Niết bàn là ngay bây giờ và tại đây.
NÓI SAI PHÁP là pháp đó đưa đến kết quả tu hành phải chịu đựng khổ trong hiện tại, chịu đựng khổ khi tu hành ngay bây giờ và tại đây, để tương lai sẽ chấm dứt khổ, sẽ đạt được Niết bàn.
* NÓI ĐÚNG PHÁP là những pháp đó có thể kiểm tra, kiểm chứng ngay bây giờ và tại đây bằng mắt thấy, tai nghe, mũi ngửi … . Nghĩa là Đến để mà thấy chứ không phải Đến để mà tin hay Đến để nhờ người khác thấy hộ.
NÓI SAI PHÁP là những pháp đó không thể kiểm tra kiểm chứng được bằng mắt thấy, tai nghe…, mà chỉ là tin tưởng một cách mù quáng, mỗi người sẽ tưởng tượng ra pháp đó theo các kiểu khác nhau (vì không thể mắt thấy tai nghe ).
* NÓI ĐÚNG PHÁP là pháp đó phải có tính quy luật, tính phổ quát đúng cho mọi người, mọi lúc, mọi nơi và Niết bàn là ngay bây giờ và tại đây. Tuệ tri Niết bàn là Tuệ tri KHÔNG ( KHÔNG tham sân si, KHÔNG khổ vui ) là pháp vô vi, không phải là pháp nhân quả hữu vi, là bản chất của Bát chánh đạo nên Niết bàn không diễn tiến theo thời gian. Nghĩa là không bị chi phối bởi thời gian và không gian.
NÓI SAI PHÁP là cho rằng Pháp của Phật là phương tiện, tuỳ căn cơ chúng sinh mà thuyết pháp, mỗi hạng người tuỳ căn cơ mà có cách tu khác nhau, như tuỳ bệnh mà cho thuốc. Và Niết bàn là nơi chỗ để nhập vào, Nhập Niết bàn, là Đích đến, là điểm đến cuối cùng của Bát chánh đạo, là nơi không sinh, không già, không bệnh, không chết, là nơi tuyệt đối phúc lạc toàn vẹn, pháp hỷ sung mãn ( là pháp hữu vi )
* NÓI ĐÚNG PHÁP là Bát chánh đạo đoạn tận tham sân si, đoạn tận khổ, đoạn tận luân hồi sinh tử, là thiện, là con đường hướng thượng ngược lại với Bát tà đạo hướng hạ, xuôi theo tham sân si, xuôi theo luân hồi sinh tử, xuôi theo các ác bất thiện pháp.
NÓI SAI PHÁP là nói rằng pháp này phải siêng năng tạo phước đưa đến các quả báu thù thắng ở các kiếp sau, cao hơn là thể nhập Niết bàn không sinh không diệt không thể nghĩ bàn, đạt đến bất tử.
* NÓI ĐÚNG PHÁP là pháp này chỉ dành cho người trí tự mình giác ngộ, chỉ tự lực không có tha lực. Đức Phật chỉ là người chỉ đường.
NÓI SAI PHÁP là pháp này cứu khổ cho muôn loài, chư Phật cứu khổ muôn loài. Tu hành phải dựa vào tha lực của Chư Phật
Thiền Sư Nguyên Tuệ