A LA HÁN – Bát Chánh đạo

A LA HÁN

Trong Kinh Pháp Cú có Pháp cú 294 là bài kệ 4 câu như sau :
Sau khi giết mẹ cha
Giết hai vua Sát lỵ
Giết dân chúng quần thần
Vô ưu Phạm Chí sống
Phạm Chí là người tu hành và vô ưu Phạm Chí sống là để chỉ cho một người tu hành đã đoạn trừ phiền não mà trong Phật Giáo gọi là một vị A La Hán. Vậy theo nghĩa đen của bài kệ này, để trở thành một vị A La Hán phải hoàn thành 3 việc : Giết mẹ cha; Giết hai vua; Giết dân chúng quần thần. Nếu hiểu bài kệ theo nghĩa đen thì không thể chấp nhận được vì nó trái với tinh thần của Phật Giáo là không sát sinh. Vậy bài kệ này phải hiểu theo nghĩa bóng, và là cách thức truyền đạt tư tưởng của người Ấn Độ, để người trí suy tư và ghi nhớ sâu sắc hơn về Giáo Pháp. Và nghĩa bóng, nghĩa ẩn dụ của 3 hành động giết đó là :
1 – Giết mẹ cha : Cha và mẹ sinh ra kẻ Phàm phu đang sống trong vòng luân hồi sinh tử vô cùng tận, không có ngày kết thúc chính là Vô Minh và Hữu Ái. Bậc Thánh A La Hán đã đoạn tận Khổ, đã đoạn tận luân hồi sinh tử, đây là đời sống cuối cùng, sau kiếp sống này không còn bị sinh ra, không còn hiện hữu bất kỳ chỗ nào với bất kỳ hình thức nào. Vì vậy, để đạt thành A La Hán phải đoạn trừ Vô Minh và Hữu Ái. Vô minh và Hữu ái chính là cha mẹ sinh ra Phàm phu, nên một vị A Là Hán đã đoạn trừ Vô minh và Hữu ái nên gọi đó là giết mẹ cha.
2 – Giết hai vua : Phàm phu sống với tư tưởng Thường Kiến ( còn gọi là Chấp Có, hay Duy Vật ) và Đoạn Kiến ( còn gọi là Chấp Không, hay Duy Tâm ). Chính Thường Kiến và Đoạn Kiến như hai ông vua cai trị thế giới tâm thức, chi phối mọi hoạt động tâm thức của Phàm phu. Bậc Thánh A La Hán đã đoạn trừ cả Thường Kiến và Đoạn Kiến nên gọi là Giết hai vua Sát lỵ.
3 – Giết dân chúng quần thần : Thực tại thế gian của Phàm phu là Năm Thủ Uẩn, nghĩa là Phàm phu sống với tư tưởng sai lạc ( vô minh, chấp ngã ) chấp thủ một cái Ta, một bản ngã không sinh, không diệt, đồng nhất, là chủ nhân, chủ sở hữu của Sắc Thọ Tưởng Hành Thức. Tư tưởng sai lạc đó chính là Năm Thủ Uẩn, và Năm Thủ Uẩn là Khổ. Bậc Thánh A La Hán đã chấm dứt tư tưởng Chấp Ngã, nghĩa là đã đoạn trừ, đoạn ly, đoạn xã Năm Thủ Uẩn, nên đã đoạn tận Khổ, đó gọi là Giết dân chúng quần thần.
Vậy thì, để trở thành một vị A La Hán phải đoạn trừ, đoạn ly, đoạn diệt, đoạn tận ba điều :
– Một là VÔ MINH và HỮU ÁI.
– Hai là TƯ TƯỞNG THƯỜNG KIẾN và ĐOẠN KIẾN hay còn gọi là Tư tưởng Chấp Có và Chấp Không, Tư Tưởng Chấp Thường và Chấp Đoạn, Tư tưởng Duy Vật và Duy Tâm.
– Ba là TƯ TƯỞNG CHẤP NGÃ cũng tức là NĂM THỦ UẨN.

Đại Đức Nguyên Tuệ