TUỆ PHÂN BIỆT DANH SẮC

Tuệ phân biệt Danh Sắc là gì? Là nhận thức hay HIỂU BIẾT ĐÚNG SỰ THẬT VỀ DANH VÀ SẮC.

Trong “Tuệ phân biệt Danh Sắc” thuộc về Chú giải, thuộc về Tạng Luận của Phật giáo cho rằng: Danh thấy Sắc, Danh biết Sắc hay dùng từ Nhị nguyên Tâm Vật là Tâm biết Vật, cái Thấy Biết là Danh (Tâm) và Đối tượng được thấy biết là Vật chất (Cảnh vật).

Quan điểm này không có gì mới mẻ, mà là hiểu biết sai sự thật (vô minh) xưa nay của con người. Cho dù là Duy vật hay Duy tâm thì đều mặc định rằng: Những gì được thấy, được nghe, được cảm nhận, được nhận thức là Thế giới vật chất, là sắc trần, thanh trần, hương trần, vị trần, xúc trần, pháp trần.

Đa phần nhân loại mặc định, đây là sự thật, đây là chân lý nhưng thật sự, đây lại là HIỂU LẦM CĂN BẢN nhất của tri thức nhân loại và từ Hiểu lầm căn bản này mà mọi hiểu lầm khác phát sinh. Nói theo ngôn từ khác thì đây là Vô minh gốc rễ mà mọi Vô minh khác phát sinh. Vô minh này tồn tại, hiện hữu làm phát sinh mọi vô minh khác, là gốc rễ làm phát sinh mọi khổ đau, sinh tử luân hồi của con người.

Nguyên nhân là do: Chưa được nghe những điều chưa từng được nghe, do Đức Phật thật thuyết giảng, chưa từng được nghe điều Đức Phật giác ngộ: Thực tại này là Danh (là Tâm) do Sáu Căn (vật chất) TƯƠNG TÁC với Sáu Trần (vật chất) mà phát sinh, cũng có nghĩa là cái Thấy Biết là Danh, là Tâm và Đối tượng thực tại được thấy biết cũng là Danh, là Tâm. Sự thật là Danh thấy Danh hay Tâm thấy Tâm chứ không phải như nhân loại đã nhầm lẫn lâu nay Tâm thấy Cảnh (vật).

Triết học phân chia tất cả các sự vật hiện tượng thành hai PHẠM TRÙ gồm: Tinh thần và Vật chất. Tương tự như vậy Phật học cũng phân chia tất cả các sự vật hiện tượng (gọi là các pháp) thành hai NHÓM (Phật học gọi là uẩn) gồm Danh và Sắc (từ Hán Việt là Danh uẩn và Sắc uẩn). Nhóm Danh lại được phân chia thành 4 nhóm nhỏ là: Thọ Tưởng Hành Thức. Như vậy, Phật học phân chia các sự vật hiện tượng hay các pháp thành Năm nhóm Sắc Thọ Tưởng Hành Thức hay Năm uẩn (Sắc uẩn, Thọ uẩn, Tưởng uẩn, Hành uẩn, Thức uẩn).

Tuệ Phân Biệt Danh Sắc là Hiểu Biết Đúng Sự Thật về Sắc Thọ Tưởng Hành Thức trong đó nhóm Danh bao gồm 4 nhóm nhỏ là Thọ Tưởng Hành Thức, nhóm Sắc là toàn bộ thế giới vật chất gồm 6 căn và 6 trần. Tuệ phân biệt Danh Sắc cũng đồng nghĩa với Tuệ phân biệt Năm uẩn.

Trong Đại kinh mãn Nguyệt thuộc Trung bộ kinh có định nghĩa về Năm uẩn như sau :

—Này Tỷ-kheo, phàm sắc gì, quá khứ, vị lai hay hiện tại, nội hay ngoại, thô hay tế, liệt hay thắng, xa hay gần, như vậy là sắc uẩn. Phàm cảm thọ gì, quá khứ, vị lai hay hiện tại, nội hay ngoại, thô hay tế, liệt hay thắng, xa hay gần, như vậy là thọ uẩn. Phàm tưởng gì, quá khứ, vị lai hay hiện tại … xa hay gần, như vậy là tưởng uẩn. Phàm những hành gì, quá khứ, vị lai hay hiện tại … xa hay gần, như vậy là hành uẩn. Phàm thức gì, quá khứ, vị lai hay hiện tại … xa hay gần, như vậy là thức uẩn. Cho đến như vậy, này Tỷ-kheo, là ý nghĩa chữ uẩn trong các uẩn.

Và bản kinh đó nói về tập khởi của Năm uẩn như sau:

—Bốn đại là nhân, này Tỷ-kheo, bốn đại là duyên được chấp nhận gọi là sắc uẩn. Xúc là nhân, xúc là duyên được chấp nhận gọi là thọ uẩn. Xúc là nhân, xúc là duyên được chấp nhận gọi là tưởng uẩn. Xúc là nhân, xúc là duyên được chấp nhận gọi là hành uẩn. Danh sắc là nhân, này Tỷ-kheo, danh sắc là duyên được chấp nhận gọi là thức uẩn.

Theo định nghĩa trên : Phàm sắc gì quá khứ, hiện tại, vị lai, nội hay ngoại, thô hay tế, liệt hay thắng, xa hay gần đều là sắc uẩn, thì nhóm sắc hay sắc uẩn bao gồm toàn bộ thế giới vật chất chứ KHÔNG PHẢI RIÊNG THÂN THỂ con người. Và như vậy nhóm sắc bao gồm thân thể con người và thế giới bên ngoài nói theo Phật học là gồm Sáu Căn (mắt tai mũi lưỡi thân ý) và Sáu Trần (sắc thanh hương vị xúc trần pháp trần).

Thưở xưa khi hiểu biết về vật chất còn sơ khai cho rằng vật chất tồn tại dưới 4 dạng Đất Nước Gió Lửa (tứ đại) nên định nghĩa tứ đại là nhân, tứ đại là duyên được gọi là Sắc uẩn. Trải qua trên 2.400 năm ra đời và phát triển, ngành Vật lý học đã phát hiện ra vật chất tồn tại phức tạp hơn rất nhiều, không phải như quan niệm tứ đại ấu trĩ của thời kỳ còn mông muội xưa kia. Ngày nay ngành vật lý phát hiện ra: Vật chất tồn tại dưới 2 dạng sóng và hạt không tương thích với nhau và còn đồng thời tồn tại theo dạng lưỡng tính sóng hạt (lượng tử) và còn rất nhiều vấn đề, nhiều nghi vấn về vật chất mà vật lý học hiện nay cũng chưa lý giải được.

Vật chất thô hoặc tế tồn tại rất nhiều dạng khác nhau, có những dạng tương tác được với 5 căn mắt tai mũi lưỡi thân của con người nhưng cũng có những thứ vật chất không tương tác được với 5 căn. Ví như ánh sáng có loại tương tác với mắt (khả kiến) nhưng cũng có loại ánh sáng không tương tác được với mắt người như tia hồng ngoại, tia tử ngoại. Âm thanh tương tác được với tai nhưng âm thanh hạ âm hoặc siêu âm thì không thể tương tác được với tai người. Sóng điện từ và nhiều loại vật chất khác nữa không tương tác được với các giác quan con người. Vì vậy nếu nói Sắc Thanh Hương Vị Xúc Pháp trần là toàn bộ vật chất thuộc thế giới bên ngoài như Phật học thì cũng là hiểu biết còn nhiều thiếu sót về sắc.

Tuy vậy, định nghĩa trên: Phàm sắc gì …. đã đầy đủ bao gồm tất cả các sắc thuộc sắc uẩn. Và nếu quan sát đầy đủ và sâu sắc thì sắc cho dù đa dạng thô hay tế, vĩ mô hay vi mô thì đều phát sinh theo QUY LUẬT DUYÊN KHỞI, nghĩa là HAI SẮC tương tác với nhau rồi cùng diệt và sẽ phát sinh MỘT HOẶC NHIỀU SẮC KHÁC. Và các sắc mới này lại tương tác với sắc khác rồi cùng diệt và phát sinh các sắc mới khác. Chính vì sự tương tác giữa các sắc theo từng đôi một như vậy nên các sắc đều có tính chất: Vô thường và Vô chủ sở hữu (Vô ngã).

1- Sáu Căn: Ngày nay có thể khẳng định được Sáu căn gồm Nhãn căn, Nhĩ căn, Tỷ căn, Thiệt căn, Thân căn, Ý căn theo nghĩa tiếng Việt là phần VẬT CHẤT CĂN BẢN, CỐT LÕI, QUAN TRỌNG NHẤT nơi mắt tai mũi lưỡi thân ý. Đó là 6 loại tế bào thần kinh gồm: tế bào thần kinh thị giác, thính giác, khứu giác, vị giác, xúc giác và tế bào thần kinh não.

2- Sáu Trần (thế giới): Con người đã đề ra các mô hình thế giới vật chất, mô hình vũ trụ như trời tròn đất vuông, Cửu sơn bát hải, núi tu di, hay vũ trụ theo cấu trúc cơ giới của Newton, các các thiên hà đang giãn nở, lỗ đen, vụ nổ lớn bigbang vv … Nhưng mọi mô hình mà con người dày công tưởng tượng ra điều không phải sự thật. Những mô hình đó là thế giới tĩnh, trái với sự thật là bất kỳ một vật thể nào thô hay tế đều sinh lên rồi diệt đi ngay chỉ tồn tại một lần duy nhất (không lặp lại) trong một giây lát ngắn ngủi.

Một sự thật nữa là cho dù quan điểm Duy vật hay Duy tâm thì đều mặc định rằng VẬT CHẤT LÀ THUẦN TUÝ không tồn tại Tinh thần (Danh) trong vật chất nhưng sự thật thì ngược lại, KHÔNG CÓ VẬT CHẤT THUẦN TUÝ mà trong bất kỳ một vật thể vật chất nào cũng tồn tại các THÔNG TIN (Danh), nghĩa là trong vật chất có các thông tin. Vì vậy tương tác giữa Sáu Căn và Sáu Trần phát sinh Tâm không phải là tương tác vật chất thuần túy như quan niệm Duy vật, mà tương tác giữa 6 căn và 6 trần đồng thời có hai loại tương tác: tương tác vật chất + tương tác thông tin.

Trong các chú giải thuộc Tạng Luận có quan điểm cho rằng trong sự thật tuyệt đối mà họ gọi là chân đế thì chỉ có Danh Sắc chứ không có đàn ông đàn bà, ông A, bà B, không có cây cối trăng sao… gì cả. Còn tục đế là pháp chế định thì có đàn ông đàn bà, ông A, bà B, có cây cối trăng sao, núi rừng…. và gọi những cái đó là pháp chế định.

Đây là những suy nghĩ hết sức ngây thơ và ấu trĩ. Vì rằng PHÁP CHẾ ĐỊNH là cái do con người chế ra theo những quy định với nhau. Và pháp do con người chế định chính là NGÔN TỪ như danh sắc, đàn ông, đàn bà … với QUY ĐỊNH là nhắm trỏ đến một sự vật, hiện tượng thực tại đang xẩy ra. Và pháp chế định là ngôn từ đó DÙNG ĐỂ TRUYỀN THÔNG, để người nghe hiểu được đang nói đến sự vật hiện tượng nào, để phân biệt cái này với cái kia. Phải hiểu cho đúng sự thật là ngôn từ để chỉ cái này cái kia gồm: DANH TỪ CHUNG và DANH TỪ RIÊNG. Trong đó Sắc là danh từ chung dùng để chỉ TẤT CẢ CÁC SẮC và đàn ông, đàn bà, cây cối, xe cộ, trăng sao … là DANH TỪ RIÊNG để chỉ các sắc cụ thể giúp phân biệt sắc này với sắc kia. Nếu chủ trương chỉ dùng danh từ chung là Sắc thì khi mô tả, truyền thông cho người khác phải dùng chỉ một từ duy nhất sắc như Sắc đi, Sắc đứng, Sắc ngồi… mà không dùng danh từ riêng để phân biệt con bò đi, ông A đứng, bà B ngồi… thì làm sao người nghe hiểu được người đó đang nói đến đối tượng nào. Nếu chỉ dùng một từ chế định thuộc danh từ chung là Sắc thôi thì để người khác hiểu đang nói cái gì thì phải ra hiệu, phải chỉ trỏ sờ mó… giống như loài vật không có ngôn ngữ truyền thông.

• Sáu Xúc sinh ra Sáu Thọ (6 Cảm giác) do tương tác Thông tin 6 trần và Thông tin di truyền của 6 tế bào thần kinh.
• Sáu XÚC sinh ra Sáu Tưởng (6 tâm Thấy) do tương tác giữa Thông tin 6 trần với Thông tin di truyền của 6 tế bào thần kinh.
• XÚC sinh ra tất cả các Tâm Hành như niệm, tư duy, tham sân si, định, dục, tác ý, lời nói, hành động, khổ vui, nhưng XÚC phát sinh các tâm hành này là Ý tiếp xúc với Pháp (thông tin pháp trần). XÚC này là tương tác giữa các loại thông tin pháp trần với nhau xảy ra trong bộ nhớ nằm trong tế bào thần kinh não bộ.
• XÚC trực tiếp phát sinh Thọ, Tưởng, Hành nhưng còn Thức thì không phát sinh trực tiếp do XÚC mà Thức gồm Ý thức và Tư tưởng do duyên Danh Sắc phát sinh. Cụ thể là tiến trình: Xúc – Thọ – Tưởng – Tư phát sinh [Ý thức và Tư tưởng].